czarnobiały0+1+2
 Strona główna  Strona Internetowa Gminy  O Biuletynie  Powiaty i gminy  Archiwalny BIP  Mapa
 Rejestr zmian
 Drukuj informację

Niniejszy dokument jest wersją archiwalną.

XXXVII/398/2009

Status: Obowiązujący

Sesja: XXXVII

Kadencja: V

Data wejścia w życie: wchodzi w życie z dniem podjęcia

Data podpisania: 2009-12-29

Data rozpoczęcia obowiązywania: 2009-12-29

Ogłoszono dnia: 2010-01-14 13:00:45 przez Rada Gminy Gietrzwałd

Temat

w sprawie uchwalenia Rocznego programu współpracy Gminy Gietrzwałd z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na 2010 rok.

Na podstawie

Na podstawie art. 5, ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2003r Nr 96 poz. 873, zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 64 poz. 593, Nr 116 poz. 1203 i Nr 210 poz. 2135, z 2005r. Dz.U. Nr 155 poz. 1298, Nr 169 poz. 1420 i Nr 175 poz. 1462, z 2006 r. Dz.U. Nr 94, poz. 651, z 2008r. Dz.U. Nr 209 poz. 1316, z 2009r. Nr 22, poz. 120 i Nr 19, poz. 100) Rada Gminy Gietrzwałd uchwala, co następuje:

Treść

§ 1. Uchwala się Roczny programy współpracy Gminy Gietrzwałd z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na 2010 rok. stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

 

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.

 

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Załącznik do uchwały Rady Gminy Gietrzwałd

Nr XXXVII / 398 / 2009z dnia 29 grudnia 2009 r.

 

 

 

 

ROCZNY PROGRAM

WSPÓŁPRACY GMINY GIETRZWAŁD Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI I INNYMI PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO

NA 2010 ROK

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wstęp

Aktywność mieszkańców Gminy Gietrzwałd jest podstawą budowy nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego. Aby rozwój lokalny odczuwalnie poprawił sytuację i komfort życia każdego z mieszkańców, konieczne jest prowadzenie równolegle inwestycji zarówno
w infrastrukturę, jak budowanie kapitału społecznego. Z tego też względu pragniemy rozwijać współpracę samorządu z organizacjami pozarządowymi i innymi formami aktywności
i samorządności, podążając za nowoczesnymi standardami i korzystając z otwierających się możliwości.

Program powstał jako kontynuacja dotychczasowej współpracy, a także w celu profesjonalizacji oraz standaryzacji reguł i zasad wzajemnej współpracy między wszystkimi podmiotami, które aktywnie działają na terenie Gminy Gietrzwałd na rzecz rozwoju sektora społecznego, rozumianego jako: kapitał ludzki oraz lokalna infrastruktura.

 

Rozdział I

Postanowienia ogólne

 

§1. Ilekroć w niniejszym programie mowa jest o:

  1. gminie - rozumie się przez to Gminę Gietrzwałd;

  2. radzie - rozumie się przez to Radę Gminy Gietrzwałd;

  3. urzędzie - rozumie się przez to Urząd Gminy w Gietrzwałdzie;

  4. wójcie - rozumie się przez to Wójta Gminy Gietrzwałd;

  5. sekretarzu - rozumie się przez to Sekretarza Gminy Gietrzwałd;

  6. skarbniku - rozumie się przez to Skarbnika Gminy Gietrzwałd;

  7. organizacji pozarządowej - rozumie się przez to osobę prawną lub jednostkę nie posiadającą osobowości prawnej utworzoną na podstawie przepisów ustaw, w tym fundację i stowarzyszenie, nie będące jednostkami sektora finansów publicznych,
    w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku;

  8. podmiocie - rozumie się przez to:

    1. osobę prawną i jednostkę organizacyjna działającą na podstawie przepisów
      o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej,
      o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz
      o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmujące prowadzenie działalności pożytku publicznego;

    2. stowarzyszenie jednostek samorządu terytorialnego.

  1. udziale środków własnych - rozumie się przez to środki finansowe nie pochodzące
    z budżetu gminy, przeznaczone na realizację zadania, o którego wsparcie finansowe organizacja pozarządowa lub podmiot ubiega się;

  2. ustawie - rozumie się przez to ustawę z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96 poz. 873 z późn. zm.);

  3. programie - rozumie się przez to „Roczny program współpracy Gminy Gietrzwałd
    z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na
    2010 rok”;

  4. pracownik wyznaczony do współpracy - rozumie się przez to pracownika Urzędu Gminy Gietrzwałd wyznaczonego przez wójta do realizacji zadań wynikających z przyjętych niniejszym programem zasad i form współpracy z organizacjami pozarządowymi;

  5. jednostki organizacyjne gminy - rozumie się przez to jednostki oświatowe, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminny Ośrodek Kultury.

 

§2. Uchwalając budżet rada rezerwuje w nim środki finansowe na realizację zadań przez organizacje pozarządowe i podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego.

 

§3. Organizacje pozarządowe i podmioty winny zapewnić realizację zadań w sposób efektywny, profesjonalny i terminowy.

 

§4. Program reguluje zasady współpracy władz samorządowych z organizacjami pozarządowymi i podmiotami w roku 2010.

 

§5. W celu ustalenia zadań i wydzielenia środków finansowych w uchwale budżetowej na 2011 rok organizacje pozarządowe i podmioty powinny złożyć własne propozycje zadań do programu na rok następny, zgodnie z załącznikiem nr 4 do programu, w terminie do 30 września 2010 roku.

 

 

Rozdział II

Podmioty realizujące program współpracy

 

§5. Podmiotami programu, zgodnie z art. 3 ust. 2 i 3 ustawy mogą być prowadzące działalność w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust.1 ustawy o pożytku publicznym i o wolontariacie:

    1. organizacje pozarządowe

  1. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa
    do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia
    i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego,

  2. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

 

§6. Podstawowym kryterium decydującym o podjęciu współpracy z organizacjami pozarządowymi i podmiotami jest prowadzenie przez nie działalności na terenie gminy lub na rzecz jej mieszkańców.

 

 

Rozdział III

Podstawy współpracy

 

§7. Współpraca Gminy Gietrzwałd z organizacjami pozarządowymi i podmiotami reguluje:

  • Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego
    i o wolontariacie (Dz. U. z dnia 29 maja 2003r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.),

  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 grudnia 2005r. w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania (Dz. U. Nr 264, poz. 2207)

  • Ustawa z dnia 8 marca 1990r.o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001, Nr 142, poz. 1591
    z późn. zm.),

  • Ustawa z dnia 28 lipca 2005r. o partnerstwie publiczno - prywatnym (Dz. U. z 2005r.
    Nr 169, poz. 1420),

  • Program współpracy Samorządu Województwa Warmińsko – Mazurskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie na rok 2010,

  • Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego
    do roku 2020,

  • Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Gietrzwałd na 2005-2010,

  • Strategia Rozwoju Gminy Gietrzwałd,

  • Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii dla Gminy Gietrzwałd

  • Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich „Kraina Drwęcy i Pasłęki”,

 

 

 

 

Rozdział IV

Zasady regulujące współpracę

 

§8. Podmioty współpracy są autonomiczne i suwerenne, a wzajemne oddziaływania regulują
na zasadach umów i porozumień, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Współpraca gminy z organizacjami pozarządowymi i podmiotami, opiera się na zasadach pomocniczości, suwerenności, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności.

1. Zasada pomocniczości: Gmina uznaje prawo samoorganizujących się obywateli
do samodzielnego określania i rozwiązywania problemów społeczności, także należących
do sfery zadań publicznych. Samorząd stosuje zasadę względnego pierwszeństwa organizacji pozarządowych i podmiotów w realizacji zadań publicznych, wspierając je w wypełnianiu tych zadań. W ten sposób wprowadza w życie ideę subsydiarności, która zakłada, że wszędzie tam gdzie jest to możliwe, kompetencje i zdolność do działania powinny zostać przypisane w pierwszej kolejności obywatelom i ich organizacjom.

2. Zasada suwerenności stron: Gmina respektuje niezależność i podmiotowość organizacji pozarządowych i podmiotów. Gmina akceptuje również kontrolną rolę organizacji obywatelskich, mając świadomość dysponowania przez siebie środkami publicznymi.

3. Zasada partnerstwa: Gmina traktuje organizacje pozarządowe i podmioty jako równoprawnych partnerów w definiowaniu problemów społecznych, określaniu sposobów ich rozwiązywania oraz realizacji zadań publicznych.Gmina oczekuje od organizacji pozarządowych
i podmiotów aktywnego uczestnictwa w pracach grup
zadaniowych, organizowanych spotkaniach tematycznych oraz przekazywania informacji.

 

4. Zasada efektywności: Gmina będzie dokonywała wyboru najbardziej efektywnego sposobu realizacji zadań publicznych proponowanych do realizacji przez organizacje pozarządowe i podmioty.Gmina oczekuje od organizacji pozarządowych i podmiotów sporządzania wniosków o środkifinansowe zgodnie z wymaganiami przedstawionymi w specyfikacji zadania, rzetelnej realizacji powierzonych zadań, wywiązywania się z obowiązków rozliczenia finansowego i sprawozdawczości.

 

5. Zasada uczciwej konkurencji: Gmina będzie równorzędnie traktowała organizacje pozarządowe, podmioty i jednostki organizacyjne urzędu przy realizacji zadań publicznych. Gmina będzie ogłaszała w tym samym czasie, takie same założenia określające zadanie oraz będzie stosowała takie same kryteria oceny dla zgłoszonych ofert konkurujących podmiotów. Jednostki samorządu, organizacje pozarządowe i podmioty konkurujące ze sobą o realizację zadań publicznych winny w sposób uczciwy przedstawiać swoje zasoby, metody, warunki i kalkulacje stosowane przy planowanej realizacji tych zadań.

 

6. Zasada jawności: Gmina będzie udostępniała informacje na temat zamiarów, celów
i
środków przeznaczonych na realizację zadań publicznych oraz o dotychczas ponoszonych kosztach prowadzenia tych zadań przez administrację. Gmina będzie dążyła do tego,
aby
wszelkie możliwości współpracy z organizacjami pozarządowymi i podmiotami były powszechnie wiadome i dostępne oraz jasne i zrozumiałe w zakresie stosowanych procedur
i kryteriów podejmowania decyzji.

 

 

Rozdział V

Cele współpracy

 

§9.Głównym celem współpracy jest rozwój lokalny i budowanie społeczeństwa obywatelskiego przez kreowanie partnerstwa między administracją samorządową i organizacjami pozarządowymi. Służy temu wspieranie organizacji pozarządowych w realizacji ważnych celów społecznych.

 

1. Cele szczegółowe programu:

  • wzmocnienie potencjału organizacji pozarządowych i podmiotów będących jednym
    z elementów rozwoju społeczeństwa obywatelskiego;

  • doskonalenie umiejętności w zakresie pozyskiwania środków finansowych;

  • efektywne i zgodne z aktualnymi realiami zaspokajanie potrzeb społecznych;

  • aktywizacja i rozwój lokalnej społeczności, w tym grup nieformalnych, lokalnych koalicji społecznych, społecznych liderów;

  • wzmacnianie społecznej roli szkół i lokalnych instytucji kulturalnych;

  • wspieranie innowacyjnych metod w edukacji;

  • krzewienie postaw i wartości społecznie pożądanych w tym rozwój społeczeństwa informacyjnego, opartego na wiedzy oraz obywatelskiego;

  • rozwój inicjatyw społecznych, w tym lokalnego wolontariatu;

  • ograniczenie i niwelowanie negatywnych zjawisk społecznych;

  • pomoc i aktywizacja osobom narażonym na proces marginalizacji społecznej;

  • rozwój usług socjalnych dostosowanych do specyficznych potrzeb lokalnego środowiska, dbałość o wysoką jakość tych usług;

  • rozwój lokalnej infrastruktury niezbędnej dla realizacji działań i projektów;

  • ochrona wspólnego dziedzictwa kulturalnego oraz przyrodniczego;

  • wykorzystywanie walorów środowiska naturalnego gminy w kierunku rozwoju gospodarczo – turystycznego;

  • wzrost jakości usług świadczonych przez administrację samorządową.

 

Rozdział VI

Partnerzy współpracy

 

§10. Partnerzy ze strony gminy.

  1. Rada i jej komisje wytyczają kierunki polityki społecznej gminy, oraz uchwałą budżetową określają wysokość środków przeznaczonych na dofinansowanie zadań realizowanych przez organizacje pozarządowe i podmioty.

  2. Wójt powołuje zespoły wspólne, proponuje radzie zadania publiczne, których realizacja odbywać się może przez zlecenie ich wykonania organizacjom pozarządowym i podmiotom.

  3. Jednostki organizacyjne gminy.

  4. Referaty urzędu:

  • Referat Finansowy,

  • Referat Inwestycji i Zamówień Publicznych,

  1. Wójt wyznacza spośród pracowników urzędu osobę do realizacji zadań wynikających z przyjętych niniejszym programem zasad i form współpracy z organizacjami pozarządowymi. Pracownik tenpełni funkcję łącznika i kreatora w sprawach roboczej koordynacji działań pomiędzy jednostkami organizacyjnymi urzędu, a przedstawicielami poszczególnych organizacji pozarządowych i podmiotów oraz ich reprezentacją.

  2. Zadania pracownika wyznaczonego do współpracy.

  • odpowiada przed wójtem za bieżące wypełnianie zadań wynikających ze współpracy
    z organizacjami pozarządowymi i podmiotami,

  • w porozumieniu z referatami urzędu na podstawie opracowanych przez nie wytycznych ogłasza konkursy ofert, odpowiada za proces opiniowania, ogłasza wyniki konkursów,

  • przyjmuje oferty wraz z wnioskiem o przyznanie dotacji ze środków publicznych
    od organizacji ubiegających się o realizację zadania
    publicznego i przekazuje
    je komisji konkursowej,

  • członkostwo w Zespole Doradczo – Opiniującym pełniąc funkcję sekretarza,

  • członkostwo w Komisji Konkursowej, pełniąc funkcję sekretarza,

  • monitoruje realizację projektów,

  • sporządza roczne zbiorcze zestawienie dla rady ze wszystkich zadań samorządu, realizowanych przez organizacje pozarządowe, podmioty i jednostki organizacyjne urzędu,

  • przyjmuje wnioski od organizacji pozarządowych i podmiotów na pozyskanie środków na wkład własny z funduszy zewnętrznych,

  • przyjmuje wnioski od organizacji pozarządowych i podmiotów o udzielenie rekomendacji wójta dla składanego projektu oraz wnioski o partnerstwo formalne w składanym projekcie,

  • przyjmuje wnioski organizacji pozarządowych i podmiotów o udostępnienie lokalu, budynku, gruntu na jej działalność statutową,

  • przekazuje do zaopiniowania powołanym zespołom wspólnym, wyszczególnionym
    w niniejszym programie, pr
    ojekty uchwał rady dotyczące sektora pozarządowego,

  • prowadzi Bazę Organizacji Pozarządowych działających na terenie Gminy Gietrzwałd,

  • współorganizuje raz do roku Gietrzwałdzie Spotkania Aktywnych i inne spotkania z przedstawicielami podmiotów współpracy o charakterze informacyjnym, szkoleniowym lub konsultacyjnym.

 

§11. Partnerzy ze strony organizacji pozarządowych.

    1. Organizacje pozarządowe oraz ich związki działające w sferze pożytku publicznego:

  • osoby prawne lub jednostki nie posiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, które nie są jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągania zysku;

  • osoby prawne i jednostki organizacyjne Kościołów i związków wyznaniowych, jeżeli
    ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;

  • grupy nieformalne pod warunkiem prowadzenia działalności pożytku publicznego
    i uzyskania w formie pisemnego oświadczenia patronatu nad działalnością ze strony instytucji lub organizacji posiadających osobowość prawną.

    1. Reprezentacją organizacji pozarządowych i podmiotów jest forum organizacji pozarządowych, czyli uczestniczący w corocznych Gietrzwałdzkich Spotkaniach Aktywnych przedstawiciele poszczególnych podmiotów współpracy.

  1. GSA zwołuje wójt,

  2. GSA odbywać się będą raz w roku, w IV kwartale roku kalendarzowego, po wcześniejszym dwutygodniowym okresie zawiadomienia, nie później jednak niż przed przyjęciem przez gminę budżetu. Do kompetencji forum organizacji pozarządowych:

  • bieżące monitorowanie współpracy między gminą a organizacjami pozarządowymi
    i podmiotami,

  • prezentacja doświadczeń i innowacyjnych metod działania,

  • wzmacnianie potencjału organizacji pozarządowych i podmiotów oraz gminy,

  • wzmacnianie poprzez integrację dalszej współpracy między gminą a organizacjami pozarządowymi i podmiotami,

  • promocja sektora organizacji pozarządowych oraz gminy,

  • wytyczanie kierunków współpracy oraz strategii na rzecz rozwoju organizacji pozarządowych i podmiotów,

  • reprezentowanie działań organizacji pozarządowych i podmiotów przed gminą,

  • ewaluacja dotychczasowej współpracy o nowe cele, inicjatywy i potrzeby,

  • wysuwanie, jako głos doradczy, wniosków do tworzenia rocznych programów współpracy,

  • wnioskowanie o zmiany w rocznych i wieloletnich planach współpracy między gminą
    a organizacjami pozarządowymi i podmiotami,

  • wspieranie gminy w tworzeniu lokalnych strategii, poprzez proponowanie dobrych pomysłów, adekwatnych do realnych potrzeb społecznych,

  • artykułowanie o środkach z budżetu gminy na rzecz wkładu własnego dla organizacji pozarządowych i podmiotów w ubieganiu się przez nie o dotacje i granty.

 

§12. Zespoły wspólne

Zespoły wspólne to podmioty powołane zarządzeniem wójta, w skład którego wchodzą przedstawiciele organizacji pozarządowych i podmiotów oraz przedstawiciele rady i urzędu, którzy w zależności od przypisanych im kompetencji są realizatorami niniejszego programu współpracy. W razie potrzeby z inicjatywy wójta, rady, organizacji pozarządowych lub podmiotów możliwe jest powoływanie nowych zespołów zadaniowych, stałych lub doraźnych lub modyfikacja zespołów istniejących.

 

  1. Zespół Doradczo - Opiniujący o charakterze stałym powołany zarządzeniem wójta celem kształtowania, opracowywania i opiniowania współpracy między gminą a organizacjami pozarządowymi i podmiotami.

  1. Zespół składa się z przynajmniej 3 przedstawicieli organizacji pozarządowych i podmiotów, wskazanych na forum gminnym, 3 przedstawicieli gminy, w tym przedstawicieli rady i pracownika wyznaczonego do współpracy.

  2. Do kompetencji zespołu należy:

  • ocena realizacji programu, w tym programów rocznych oraz wieloletnich,

  • przedstawianie oceny oraz wniosków z niniejszej współpracy wójtowi,

  • udział w opracowywaniu programów rocznych,

  • opiniowanie projektu uchwały rady dotyczącej rocznego programu i innych aktów normatywnych o charakterze lokalnym dotyczących organizacji pozarządowych i podmiotów.

  1. Zespół do opracowywania i wdrażania wspólnych projektów o charakterze doraźnym, powołany w celu pozyskiwania środków finansowych, przewidzianych dla projektów opartych na porozumieniu i współpracy między samorządem a organizacjami pozarządowymi i podmiotami.

  1. Zespół powoływany jest zarządzeniem wójta,

  2. Zespół składa się z przedstawicieli partnerów projektu i podmiotów zainteresowanych współpracą przy jego realizacji.

  3. Przewodniczącym zespołu jest jeden z przedstawicieli samorządu w zespole, wskazany przez wójta.

  4. Zespół uczestniczyć będzie w szkoleniach i innych formach doskonalących umiejętności pozyskiwania środków finansowych na realizację projektów skierowanych
    do społeczności gminy, zgodnie z celami i potrzebami określonymi w lokalnych strategiach gminy oraz statutach organizacji.

  1. Komisje Konkursowe, powoływane zarządzeniem wójta w celu dokonania oceny ofert organizacji pozarządowych i podmiotów.

 

 

Rozdział VII

Przedmiot współpracy

  1. Zadania własne gminy określone w ustawie z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2001, Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.)

  2. Zadania publiczne wymienione w ustawie dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.).

  3. Zadania przewidziane do realizacji budżetem gminy w roku objętym programem.

 

 

 

Rozdział VIII

Formy współpracy

§13.Współpraca gminy z organizacjami pozarządowymi i podmiotami obejmuje współpracę o charakterze finansowym i pozafinansowym.

 

§14. Współpraca finansowa

 

1. Współpraca finansowapolega na zlecaniu realizacji zadań gminy organizacjom pozarządowym i podmiotom poprzez:

a) powierzenie wykonania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na jego realizację,

b) wsparcie wykonania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na częściowe dofinansowanie jego realizacji.

 

2. Szczegółowy tryb zlecanie realizacji zadań publicznych organizacjom pozarządowym i podmiotom zawiera załącznik nr 2 do programu.

 

3. Program określa priorytetowe zadania publiczne, których realizację gmina będzie wspierać w 2010 roku. Szczegółowe warunki realizacji zadań priorytetowych zostaną określone w ogłoszeniu otwartego konkursu ofert na wsparcierealizacji zadań.Ustala się, że w roku 2010 zlecanie zadań publicznych odbywać się będzie przede wszystkim w następującym zakresie:

 

« powrót